Chwościk buraka – jak skutecznie chronić plantacje przed najgroźniejszą chorobą buraka cukrowego?
Dlaczego chwościk buraka stanowi coraz większe zagrożenie?
Chwościk buraka (Cercospora beticola) to jedna z najgroźniejszych chorób grzybowych atakujących buraki cukrowe, która z roku na rok staje się coraz trudniejsza do opanowania. W przeszłości traktowana jako choroba późnego lata, dziś potrafi uderzyć już na początku okresu wegetacji, a jej konsekwencje są nie do przecenienia – znaczne obniżenie plonu korzeni oraz spadek polaryzacji, czyli zawartości cukru.
Zmiany klimatyczne, a zwłaszcza wysoka wilgotność połączona z wysokimi temperaturami, tworzą idealne warunki do rozwoju patogenu. Dodatkowo, presja choroby wzrosła wskutek uproszczonego płodozmianu oraz częstego stosowania tych samych środków ochrony roślin, co sprzyja pojawianiu się odpornych form chwościka.
W skrajnych przypadkach niekontrolowane porażenie plantacji może prowadzić do utraty nawet połowy potencjalnego plonu. Dlatego niezbędne jest podejście systemowe, które opiera się na profilaktyce, monitoringu i zastosowaniu nowoczesnych metod ochrony.
Kiedy ryzyko infekcji jest największe? Czynniki sprzyjające rozwojowi choroby
Chwościk buraka rozwija się szczególnie intensywnie w specyficznych warunkach pogodowych, które coraz częściej występują w okresie letnim. Największe zagrożenie pojawia się po obfitych opadach deszczu, które podnoszą wilgotność powietrza, a następnie następuje okres upałów – z temperaturą powyżej 25°C w dzień i powyżej 15°C w nocy. W takich warunkach grzyb ma idealne środowisko do kiełkowania zarodników i wnikania do tkanek liści.
Dodatkowo, porażeniu sprzyja gęsty łan oraz słaba cyrkulacja powietrza między roślinami. To sprawia, że wilgoć utrzymuje się dłużej na powierzchni liści, co sprzyja infekcjom. Choroba często zaczyna się niepozornie – może rozwijać się utajenie przez około dwa tygodnie, zanim pojawią się widoczne objawy.
Warto również obserwować buraki ćwikłowe uprawiane w pobliżu plantacji – chwościk pojawia się na nich zazwyczaj około tydzień wcześniej, co czyni je użytecznym wskaźnikiem zagrożenia.
Jak rozpoznać pierwsze objawy chwościka buraka?
Wczesne rozpoznanie chwościka buraka ma kluczowe znaczenie dla skuteczności działań ochronnych. Choroba przez pewien czas rozwija się utajenie – od momentu infekcji do pojawienia się pierwszych objawów może minąć nawet dwa tygodnie. Początkowo symptomy są trudne do zauważenia, zwłaszcza jeśli rośliny są jeszcze silnie rozwinięte.
Pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj na starszych liściach – są to drobne, brunatne plamki otoczone czerwonawą lub fioletową obwódką. W miarę postępu infekcji plamy się powiększają i zlewają, prowadząc do całkowitego zasychania liści. Roślina traci wtedy znaczną część powierzchni asymilacyjnej, co skutkuje mniejszym przyrostem masy korzeniowej i niższą zawartością cukru.
Choroba stopniowo przenosi się również na młodsze liście. W zaawansowanej fazie może dojść do całkowitego zniszczenia rozety liściowej, co praktycznie eliminuje potencjał plonotwórczy rośliny.
Dlaczego tradycyjna ochrona chemiczna traci skuteczność?
Przez wiele lat ochrona buraka cukrowego przed chwościkiem opierała się głównie na fungicydach z grupy triazoli, strobiluryn oraz fenpropidyny. Początkowo były one bardzo skuteczne, jednak z biegiem czasu patogen wykształcił odporność na często stosowane substancje aktywne. Obecnie coraz częściej obserwuje się nie tylko odporność na pojedyncze środki, ale także odporność krzyżową – czyli zmniejszoną skuteczność kilku preparatów o podobnym mechanizmie działania.
Stosowanie środków ochrony roślin opartych wyłącznie na jednej grupie chemicznej – np. dwóch triazolach – przestaje być efektywne. Powtarzalność w doborze substancji aktywnych sprawia, że presja selekcyjna wzrasta, a patogeny szybko adaptują się do warunków środowiska i stosowanych rozwiązań.
Odpowiedzią na ten problem nie może być zwiększanie dawek lub częstotliwości zabiegów – takie działania prowadzą do wzrostu kosztów, a efekty bywają coraz mniej satysfakcjonujące. Dlatego coraz więcej plantatorów i doradców agronomicznych poszukuje nowych strategii, które pozwolą skutecznie ograniczyć rozwój choroby i zmniejszyć ryzyko powstania odporności.
Nowoczesne podejście do ochrony – kombinacja substancji aktywnych i adiuwantów
W odpowiedzi na rosnący problem odporności patogenu na tradycyjne fungicydy, współczesne podejście do ochrony buraka cukrowego przed chwościkiem zakłada kompleksową strategię. Kluczowym elementem jest łączenie substancji aktywnych z różnych grup chemicznych w jednym zabiegu. Dzięki temu ogranicza się ryzyko selekcji odpornych szczepów grzyba i zwiększa skuteczność działania.
Przykładowe, skuteczne kombinacje to m.in.:
- fenpropidyna + difenokonazol
- fenpropidyna + difenokonazol + azoksystrobina
- difenokonazol + tebukonazol + azoksystrobina
- mefentriflukonazol + fenpropidyna + azoksystrobina
Tego typu mieszanki pozwalają na jednoczesne działanie ukierunkowane na różne etapy rozwoju patogenu. Warto jednak pamiętać, że nawet najlepsze substancje chemiczne mogą być mało skuteczne bez odpowiedniego wsparcia.
Dlatego w nowoczesnej ochronie coraz większy nacisk kładzie się na stosowanie adiuwantów (takich jak np. Styk) – środków wspomagających, które poprawiają przyleganie, rozprowadzanie i wnikanie fungicydów, zwłaszcza w trudnych warunkach atmosferycznych.
Połączenie zróżnicowanych substancji aktywnych z wysokiej jakości adiuwantem to dziś standard skutecznej ochrony buraka cukrowego – zwłaszcza w sezonach o dużej presji chorobowej.
Miedź systemiczna – przełom w ochronie buraka cukrowego
W ostatnich latach coraz większe zainteresowanie budzi miedź systemiczna, która wnosi nową jakość do ochrony roślin. W przeciwieństwie do tradycyjnych form miedzi działających wyłącznie powierzchniowo, systemiczna miedź – zwłaszcza w formie heptaglukonianu – jest aktywnie pobierana przez liście i korzenie, a następnie transportowana po całej roślinie.
To właśnie działanie systemowe sprawia, że miedź nie tylko tworzy barierę ochronną, ale również uruchamia wewnętrzne mechanizmy obronne rośliny. Dzięki temu działa zarówno profilaktycznie, jak i leczniczo, co czyni ją niezwykle przydatnym narzędziem w walce z chwościkiem buraka.
Stosowanie miedzi systemicznej pozwala nie tylko zwiększyć skuteczność ochrony, ale również zmniejszyć ilość środków chemicznych oraz ograniczyć ryzyko uodpornienia patogenu. To rozwiązanie, które w nowoczesnej ochronie roślin pełni coraz bardziej strategiczną rolę.
Wśród dostępnych na rynku produktów opartych na miedzi systemicznej, szczególną uwagę warto zwrócić na Cu7 – innowacyjny preparat zawierający heptaglukonian miedzi. To rozwiązanie, które doskonale wpisuje się w nowoczesną strategię ochrony buraka cukrowego przed chwościkiem.
Najważniejsze korzyści stosowania Cu7:
- aktywuje naturalne mechanizmy odpornościowe rośliny,
- działanie wewnątrz rośliny, a nie tylko na powierzchni liścia jak w przypadku zwykłych form miedzi,
- możliwość stosowania od wczesnych faz rozwoju rośliny aż do dojrzałości,
- pełna mieszalność z fungicydami, herbicydami, insektycydami oraz z nawozami, co umożliwia jednoczesne stosowanie w jednym zabiegu.
- brak fitotoksyczności, nawet przy wyższych dawkach i w warunkach stresowych,
- ogranicza zużycie fungicydów, wspomagając ich działanie i tworząc efekt synergii.
Zalecana dawka: 1–3 l/ha, aplikowana nalistnie, w zależności od presji chorobowej i fazy rozwoju roślin.
Podsumowanie: kompleksowa strategia walki z chwościkiem buraka
Chwościk buraka to jedno z najpoważniejszych wyzwań, przed którymi stają współcześni plantatorzy buraka cukrowego. Skuteczna ochrona przed tym patogenem wymaga dziś nie tylko szybkiej reakcji, ale przede wszystkim świadomego i kompleksowego podejścia.
Kluczem do sukcesu jest:
- regularny monitoring plantacji i wczesne wykrywanie objawów choroby,
- stosowanie mieszanin fungicydów opartych na różnych grupach chemicznych,
- użycie adiuwantów poprawiających skuteczność zabiegów,
- wdrażanie innowacyjnych rozwiązań, takich jak miedź systemiczna czy siarka terpenoidowa S52
Szczególnie Cu7, jako przykład nowoczesnego preparatu z heptaglukonianem miedzi, może stanowić istotne wsparcie w walce z chwościkiem. Jego systemiczne działanie, bezpieczeństwo i możliwość stosowania w mieszaninach czynią go cennym elementem strategii ochrony buraka cukrowego.
W dobie rosnących wyzwań klimatycznych i biologicznych, rolnicy potrzebują narzędzi, które są skuteczne i elastyczne – właśnie takich jak Cu7.
Zwalcz patogeny
i wzmocnij swoje rośliny
Kup w sklepie, bez rejestracji, z płatnością przy odbiorze!
Kup teraz
